"Przyjaciel Ludu Łecki" (1842, 1844) to pierwsze w historii świeckie pismo protestanckie w języku polskim. Skierowane było do ludności mazurskiej, wydawane zaś przez grupę osób świeckich i duchownych, zabiegających o poprawę położenia ekonomicznego oraz moralnego Mazurów. Zadania miesięcznika zakreślono szeroko, w nagłówku gazety czytamy bowiem: "Celem przyjaciela ludu są: 1. rzeczy religijne i moralne do oświecenia i ćwiczenia w obyczajach dobrych, 2. ekonomiczne, gospodarstwa rolniczego i domowego się tyczące o chowaniu bydła, koni, pßczół, o sadach, ßczepach i.t. dalej, 3. o pielęgnowaniu zdrowia, 4. inße pospolitej pożyteczności, rzeczy zabawne, o wychowaniu dziatek, o dziejach ojczyzny, historyi naturalnej, fizyczne naprzeciw zabobonów i.t.d." Redaktorem gazety był Wilhelm Menzel (1799-1869), nauczyciel gimnazjalny, wydawca i właściciel drukarni, animator życia kulturalnego w Ełku (stąd tytuł gazety "Przyjaciel Ludu Łecki" - czyli ełcki), współredagował ją zaś Gustaw Gizewiusz (1810-1848), ostródzki duchowny, publicysta, obrońca języka polskiego, etnograf, jedna z najwybitniejszych postaci swojego czasu, nie tylko w skali Mazur, ale także całych Prus Wschodnich. Pismo trafiało do czytelników głównie z terenu wschodnich Mazur i powiatu ostródzkiego. Oddając Czytelnikowi do rąk fotograficzny przedruk gazety, dziś jakże trudno dostępnej, pragniemy nie tylko przypomnieć znaczącą kartę z dziejów piśmiennictwa polskiego i mazurskiego, ale również uczcić dwusetną rocznicę urodzin Gustawa Gizewiusza.

Grzegorz Jasiński