Mikołajska parafia ewangelicka jest jednym z najstarszych ośrodków reformacyjnych na Mazurach. Istnieje nieprzerwanie od niemalże pięciuset lat, a do końca II wojny światowej należała do najliczniejszych zborów protestanckich w regionie. Książka „Ewangelicy w Mikołajkach” przedstawia powojenne dzieje parafii na tle historii miasta i jego mieszkańców. Omówiono w niej także proces budowania struktur Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego na Mazurach oraz jego relacje z władzami państwowymi i aparatem bezpieczeństwa PRL. Równie ważnym aspektem publikacji jest charakterystyka socjologiczna i demograficzna społeczności mazurskiej zamieszkującej mikołajską parafię, ze szczególnym uwzględnieniem zmian, jakie zaszły po 1945 roku. Zasadnicza część książki poświęcona jest postaci wieloletniego proboszcza parafii (1946–1985) Władysława Pilcha-Pilchowskiego, jego działalności duszpasterskiej, kulturowej, postawie wobec wiernych, przełożonych i władz. Dziełem życia księdza było założenie istniejącego do dzisiaj w Mikołajkach Muzeum Reformacji Polskiej. W niniejszej pracy omówiono historię tej placówki, w aneksie przedstawiono inwentarz jej zbiorów. Praca „Ewangelicy w Mikołajkach” to opowieść o odchodzącym do historii mazurskim świecie pięknie położonego miasteczka.

Dominik Krysiak